نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی
نویسندگان
- سمیه کریمی 1
- پرناز گودرزپروری 2
- محمد عارف 3
- پردیس بهمنی 4
1 گروه تاریخ تحلیلی و تطبیقی هنر اسلامی، دانشکدۀ هنر، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 گروه ارتباط تصویری، دانشکدۀ هنر، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3 گروه نمایش، دانشکدۀ هنر، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
4 گروه پژوهش هنر، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
باغ نظر (ماهنامه)
دوره 18، شماره 104
بهمن 1400
صفحه 92-81
بیان مسئله: در این پژوهش به مطالعة نقوش تزیینی مساجد موجود در قرن سوم ه. ق. در ایران و اسپانیا (مسجد عتیق در شیراز و مسجد قرطبه در کوردوبا) پرداخته میشود. این نقوش تزیینی متناسب با عقاید و باورهای مردم منطقه است که با تمامی تفاوتهایشان در گسترة جهان اسلام دارای اهداف مشترک هستند و از این رهگذر سعی در انتقال مفاهیم معنوی و روحی دارند و با تبیین و تطبیق نقوش تزیینی که نمادهایی از عناصر طبیعت هستند، ریشه در هنر ایرانی-ساسانی و بیزانسی داشته و در هنر دوران اسلامی به صورت نقشمایه، تکرار شده و تداوم یافتهاند.
هدف پژوهش: مطالعة تطبیقی نقوش تزیینی مسجد جامع عتیق شیراز و مسجد جامع قرطبه کوردوبا با رویکرد زمینهگرایی.
روش پژوهش: این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی و مطالعة تزیینات مسجد عتیق شیراز و مسجد قرطبه در اسپانیا پرداخته تا موارد مشابه معرفی و نمادشناسی شود.
نتیجهگیری: نقوش تزیینی در هنر اسلامی برگرفته از باورها و عقاید مردم در طی قرون و اعصار است که تداوم آن در هنر اسلامی از ایران به جهان اسلام راه یافته است. مساجد عتیق و قرطبه هیچ یک زمینهگرا نیستند، زیرا با الگوی مسجد پیامبر (مسجد شبستانی ستوندار) بنا شدهاند، اما به جهت تزیینات هر دو مسجد زمینهگرا و از هنر ساسانی در ایران و بیزانس در اندلس الهام گرفتهاند.
عنوان مقاله [English]
A Comparative Study of Decorative Patterns in Mosques of the Third Century AH Based on a Contextual Approach (Case Study: Atiq Grand Mosque of Shiraz and Cordoba Grand Mosque)
نویسندگان [English]
- Somayeh Karimi 1
- Parnaz Godarzparvari 2
- Mohammad Aref 3
- Pardis Bahmani 4
Problem statement: This study attempts to examine the decorative motifs of mosques (Atiq Mosque in Shiraz and Cordoba Mosque in Cordoba) in Iran and Spain in the third century A.H. These decorative designs are in accordance with the beliefs of the people of the region and regardless of all their differences, they share common goals in the Islamic world and through these designs spiritual and mental concepts are conveyed. Decorative patterns, which are symbols of the elements of nature, are rooted in Iranian-Sassanid art; Byzantium and have been continuously repeated as motifs in the art of the Islamic era.
Research objective: This study attempts to compare the decorative motifs of the Atiq Mosque in Shiraz with those of the Cordoba Mosque in Cordoba with a contextualist approach.
Research method: This article used a descriptive and analytical method to study the decorations of the Atiq Mosque in Shiraz and the Cordoba Mosque in Spain and to identify similarities and shared symbols.
Conclusion: Decorative designs in Islamic art are derived from the beliefs of people over the centuries. The continuity in Islamic art has spread from Iran to the Islamic world. The architectural formation of Atiq and Cordoba mosques is not contextual, because they are built based on the pattern of the Prophet’s Mosque-Shabestani columnar mosque. However, the decorations of both mosques are contextual and inspired by Sassanid art in Iran and Byzantium in Andalusia.
مطالعۀ تطبیقی نقوش تزیینی مساجد قرن سوم با رویکرد زمینهگرایی (مطالعۀ موردی مسجد جامع عتیق شیراز و مسجد جامع قرطبه کوردوبا) اصل مقاله 4.01 MB
صاحب امتیاز: پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر
مدیر مسئول: دکتر سید امیر منصوری
سردبیر: دکتر احمد پوراحمد
دوره انتشار: ماهنامه
شاپا چاپی: 1735-9635
شاپا الکترونیکی: 2251-7197