ویلای لانک | استودیو طراحی پراگماتیکا

نسبت بین معماری و زمینه تحقق آن همواره برای ما حائز اهمیت بوده است. زمینه یا بستر در مقیاس‌های مختلف خرد و کلان بررسی می‌شود و در فرآیند طراحی تأثیرگذار است. در اینجا آنچه از مفهوم بستر مورد توجه است محیط طبیعی و کالبدی است که پروژه معماری در آن محقق می‌شود. در پروژه‌های بازسازی، ساختار کالبدی پروژه در وضع موجود آن، به واسطه محدودیت‌هایی که تحمیل می‌کند شکل قاطعی از زمینه را تعریف می‌کند. سایت و عرصه‌های پیرامونی نیز بخش دیگر و مستقلی از زمینه را خواهند ساخت.

آنچه در پروژه لانک دنبال شد، تلاش برای بازتعریف زمینه در یک پروژه بازسازی بود. این موضوع با گسترش حوزه مداخله از حالت صرفا کالبدی به برنامه پروژه، شکل استفاده و سازماندهی فضایی صورت گرفت. اهمیت  ارتباط بین فضای داخل و بیرون به شکل دیگری در این بازتعریف تأثیرگذار بود. فاصله گرفتن از نگاه کالبدی صرف به ساختار موجود و موضوع ارتباط درون و بیرون موجب شد که بنای موجود مانند بخشی از محوطه و به عنوان سطوحی با محدوده هایی نسبتا مشخص  به عنوان بستر تحقق معماری تعریف شود. خالی کردن بنا از معنای ساختمانی آن و تبدیل شدنش به زمینه به عنوان بخشی از سایت، امکان و عبارت دیگر جسارت بیشتری برای فکر کردن به تغییرات ساختاری را فراهم می‌کرد. نگاه یکپارچه  به محوطه و بنای موجود به عنوان زمینه نیز بر روی نوع سازماندهی ارتباطات تأثیر می‌گذاشت.

تبدیل مجموعه موجود از سه واحد مستقل با برنامه و ارزش مشابه به مجموعه ای شامل یک واحد اصلی با قابلیت های فضایی و امکانات متنوع  و یک واحد مهمان با حریم و امکاناتی محدودتر نسبت به واحد اصلی تغییر عمده ای در برنامه و شکل استفاه از مجموعه بود. تعریف فضاهای یکپارچه در عین حفظ تمایز در شخصیت فضایی آن ها، توجه به مقیاس و تناسبات فضایی، ارتباطات بصری و حرکتی فعال بین عرصه های داخلی در طبقات مختلف موضوعاتی بودند که در سازماندهی فضایی تأثیرگذار بوده اند.

شکل‌های مختلف از ارتباط فضای داخل و بیرون اعم از ورود نور، دید به چشم انداز و ارتباط فیزیکی یا امکان حضور موجب ایجاد تجربیات فضایی متنوعی بوده است. ایجاد گشایش و شفافیت حداکثری به سمت چشم انداز جنوبی؛ ایجاد گونه‌های متنوعی از تراس به لحاظ مقیاس ، تناسبات و سناریو در نقاط و ترازهای مختلف؛ تنوع  در شکل گرفتن نور برای فضاها؛ ارتباط هر نقطه از فضا را به شکل متمایزی با محیط بیرون برقرار می کند.

معرفی
این ویلا در سال ۱۳۸۲ بر روی یک اسکلت فلزی موجود طراحی و اجرا شده بود. زمین به مساحت ۱۲۰۰ مترمربع در سمت غرب جاده و در شمال رودخانه چالوس واقع بود. قرارگیری در تراز پایین تر نسبت به جاده، شیب به سمت جنوب و  قرارگیری در محل پیچ رودخانه ، موقعیت ویژه ای برای سایت ایجاد کرده بود. ساختمان ویلا در قسمت شمالی باغ واقع بود و شامل 2 واحد دوپلکس در طبقات همکف و ۲- ، یک سوئیت در طبقه اول و یک استخر با استفاده مشترک در طبقه ۲- بود. مجموعا ۱۷۰۰ مترمربع زیربنا در ۵ طبقه.

دسترسی به واحدها از گذر شمالی تأمین میشد و کلیه طبقات از طریق یک آسانسور در فضای باز نمای جنوبی به یکدیگر مرتبط می‌‌شدند. دسترسی به سوییت طبقه اول از طریق یک پله خارجی و دسترسی بین دو طبقه واحدهای دوپلکس از طریق پله های داخلی تأمین می‌شد.دسترسی به باغ از طریق پله های محوطه  بود. دسترسی به طبقه 2- تنها از طریق آسانسور و محوطه امکان پذیر بود. ارائه برنامه جدید، سناریوهای بهره برداری و اصلاح سازماندهی فضایی منطبق با آن منجر به مجموعه ای از مداخلات کالبدی در پروژه بود .

این تغییرات در سه بخش عمده صورت گرفت:
۱- جابجایی، حذف و اضافه کردن عناصر و المان های شکل دهنده فضا:

• افزایش محدوده پلان واحد اصلی در قسمت شمالی (جداسازی ورودی واحدها) و غربی (کاهش محدوده واحد مهمان)
• بالا بردن سقف در بخشی از طبقه همکف واحد اصلی و حذف ستون های میانی
• حذف دیوارها و عناصر سازه ای بین طبقه همکف و سوئیت طبقه اول (یکپارچه کردن فضا در طبقات واحد اصلی)
• حذف آسانسور و فرورفتگی و بیرون زدگی ها در نمای جنوبی (یکپارچه سازی نما و ایجاد دید پانوراما به سمت باغ و رودخانه)
• حذف سقف شیبدار استخر و جایگزینی آن با سقف مسطح
• ایجاد نورگیر سقفی برای استخر و تعریف جداره های شفاف به سمت جنوب
• اصلاح هندسی جداره های محوطه استخر
• اصلاح جانمایی جکوز، حوضچه آبسرد
• ایجاد فضای رختکن و بار

۲- ایجاد، حذف و اصلاح عرصه‌های فضایی باز در قالب تراس ها:

• اصلاح هندسی تراس جنوبی در طبقه اول
• تعریف تراس در قسمت شمالی طبقه اول (بام سرایداری)
• ایجاد تراس در فضای شاه‌نشین به سمت شمال از طریق عقب نشینی در فضا
• ایجاد تراس هایی بصورت الحاقی به نمای جنوبی طبقه همکف
• تعریف سقف مسطح استخر به عنوان یک تراس بزرگ در طبقه ۱-
• اصلاح هندسی فضای مقابل استخر و ایجاد حریم و تعریف آن به عنوان تراس در طبقه ۲-

۳- پله ها و عناصر ارتباط عمودی:

• ایجاد پله داخلی جهت ارتباط طبقه همکف واحد اصلی به سوئیت در طبقه اول
• ایجاد پله داخلی جهت ارتباط سوئیت طبقه اول به شاه‌نشین
• اصلاح هندسی پله داخلی ارتباطی بین طبقه همکف و ۱-
• ایجاد پله داخلی جهت ارتباط واحد اصلی به استخر از تراز ۱- به ۲- ( به علت حذف آسانسور به عنوان تنها عنصر ارتباطی استخر )
• ایجاد پله خارجی از تراس طبقه همکف واحد اصلی به تراس بزرگ تراز ۱-
• ایجاد پله خارجی از تراس ۱- به تراس مقابل استخر در تراز ۲-
• اصلاح هندسی پله خارجی محوطه از گذر شمالی در تراز همکف به تراس مقابل استخر در تراز ۲-

زبان معماری ساختمان در وضع موجود کاملا التقاطی بود. ترکیبات متنوعی از سنگ و چوب با جزئیات و تزئینات بسیار زیاد کلیت فضا را در بخش های مختلف تحت تأثیر قرار داده بود. بر اساس مشاهدات ، مهمترین موضوع این پروژه یعنی ارتباط با محیط بیرون و باغ به کلی مورد غفلت واقع شده است. زبان معماری بکار رفته نیز این موضوع را تشدید کرده بود. رویکرد طراحی در بازسازی پروژه به صورتی بود که با حذف جزئیات و کاهش متریال، فضا را خالص‌تر به کرده و از این طریق بر موضوعات مهم و استراتژیک پروژه تأکید شود.