خانه افرا ، استودیو راه رو
موقعیت: ایران، تهران، لواسان
معمار مسئول: ادیب خائیز، رامتین طاهریان
تیم طراحی: ادیب خائیز، رامتین طاهریان، وحید نژادفلاح، خورشید مظاهری، سارا نجف زاده، نازنین مهران، پگاه اسدانی
کارفرما: محمدرضا اژدری
مجری: استودیو طراحی راهرو
مدیر پروژه: امیر مکبّر
گروه طراحی سازه: شرکت طرح آسایش پارس و افشین مسعودی
گروه طراحی تاسیسات: حمیدرضا جوکار و مرتضی عشوری
فضای سبز: امیر دریانی
نظارت اجرا: امیر مکبّر، وحید نژادفلاح، پیمان یگانه، پژمان سلکی، پگاه اسدانی
مساحت: ۵۹۳ متر مربع
عکس: استودیو دید، پرهام تقی‌اُف
اتمام پروژه: ۱۳۹۷
پروژه خانه افرا در قالب بازسازی یک واحد مسکونی دو طبقه قدیمی در لواسان آغاز شد. قرارگیری ساختمان در بالای زمینی شیبدار و همچنین اختلاف سطح زیاد، موجب دشواری و طولانی شدن دسترسی ورودی اصلی به بنای موجود می‌گشت. با توجه به شرایط موجود پروژه، رویکرد اصلی طراحی حول سه محور اصلی شکل گرفت؛
- تبدیل دو طبقه مجزای بنا به یک واحد دوبلکس،
- باز تعریف و تسهیل دسترسی به ساختمان اصلی از ورودی زمین در تراز خیابان،
- اضافه کردن امکانات و فضاهایی شامل استخر شنا، واحدی مجزا برای سرایدار، جکوزی و دفتر کار.
به منظور بهبود دسترسی مجموعه، استراتژی اتخاذ شده؛ شامل قرار دادن آسانسور در نزدیکی ورودی زمین برای رسیدن تا تراز طبقه اول ویلا و سپس ایجاد یک پل کوچک برای رسیدن از سکوی آسانسور تا تراس طبقه اول خانه تعریف گردید. سیستم سیرکولاسیون جدید، دسترسی اصلی بنا را از طریق آسانسور و پل فراهم می‌کند و دسترسی ثانویه، از طریق پله‌های حیاط و مسیر میان باغ خواهد بود. بدین ترتیب ورودی اصلی خانه به طبقه اول که شامل فضاهای اصلی و عمومیتر مثل فضای نشیمن و پذیرایی، آشپزخانه و اتاق خواب مهمان است انتقال پیدا کرده تا طبقه همکف که از حریم خصوصی بیشتری بهره‌مند بوده و شامل فضاهای دنجتری نیز است، به دو اتاق خواب مستر، آشپزخانهای کوچک و اتاق تلویزیون اختصاص یابد.
به تعبیری دیگر، جابه‌جایی ورودی اصلی خانه از طبقه همکف به طبقه اول، باعث ایجاد ساختاری معکوس گردید که در آن فضاهای عمومیای که در منازل مسکونی دو طبقه رایج معمولا در تراز همکف قرار دارند، به طبقه اول منتقل شده و طبقه همکف فضاهای خصوصی خانه را در خود جای داده است. بدین ترتیب، فضاهای عمومی طبقه اول از سقف بلند، نور طبیعی مناسب و دید و منظر منحصر به فرد و فضاهای خصوصی در طبقه همکف، از ارتباط نزدیکتر با حیاط و کیفیت فضایی محصورتری بهره می‌برند.
شکست و اختلاف سطح موجود در زمین پروژه، و اختلاف تراز کلی مجموعه موقعیتی برای تعریف حجمی الحاقی (Plug-in) در سه طبقه در نزدیکی ورودی ایجاد کرد تا سایر فضاهای مورد نیاز ویلا را تامین کند. این سازه الحاقی در تراز همکف شامل سوئیت سرایدار، در طبقه اول دفتر کار و در طبقه دوم شامل جکوزی، دوش و سرویس بهداشتی در نزدیکی استخر شنا می‌باشد. هندسه و نحوه قرارگیری پل ارتباطی میان ساختمان جدید و بنای موجود، بر اساس موقعیت شروع و پایان در دو سوی مجموعه و همچنین موقعیت درختان موجود در زمین شکل گرفته است.
شکست موجود در زمین پروژه باعث تعریف دو حیاط مجزا با ویژگی‌هایی متفاوت شد. به این صورت که حیاط عمومیتر در تراز خیابان شامل درب‌های وروردی پیاده و ماشین‌رو، پارکینگ و واحد سرایداری است و حیاط بالا عملکرد حیاط خلوتی خصوصی را دارد که شامل استخر، دسترسی به سونا، دفتر کار و باغچه می‌باشد. حاصل گفت‌وگوی همدلانه خانه افرا با توپوگرافی زمین، نظاره چشم‌اندازهای متنوع در داخل باغ است. قدم زدن در محورها و تغییر مدام نقطه دید ناظر نسبت به چشم‌انداز به همین واسطه اتفاق می‌افتد. ناظر پویا، با نزدیک یا دور شدن در سکانس‌های مختلف افرا، منظری مدام در حال تغییر را در می‌یابد.
در خانه افرا “رنگ” است که با جسارت تمام، حدومرزهای بخش‌های مختلف پلان را بازتعریف می‌کند. در تجربه فضای معماری افرا، ناظر با عبور از میان پنجره‌های بدون قاب و تماماً شیشه‌ای، پله‌های قرمزرنگ درخشان و کف‌سازی منحصربفرد، شکلی از سازمان‌دهی ذهنی فضا را در سکانس‌های مونتاژی متفاوت تجربه می‌کند.
