اولین فروشگاه حضوری دیجی کالا، دفتر طراحی و معماری مرز
موقعیت: ایران، تهران
معمار مسئول: هومن طالبی
طراحان ارشد: مهرناز زرین، فرشاد نصیری
مسئول فاز ۲:علی مرآتی
ساخت و اجرا: استودیو ممکن
مجری ساخت و طراح فاز ۳: میثم فیضی
مشاور سازه: افشین مسعودی
مشاور تأسیسات مکانیکی: فرنود آیین‌دار
گرافیک محیطی: شرکت آدرس
کارفرما: دیجی‌کالا
مساحت زمین: ۴۰۰ مترمربع
مساحت زیربنا: ۴۰۰ مترمربع
عکس (داخلی): دید استودیو
عکس (خارجی): آرمان شاه محمد
اتمام پروژه: ۱۴۰۳
مقدمه:
گذار فروشگاه‌های آنلاین و تجارت‌های الکترونیک از فضای آنلاین به فضای آفلاین در دهه های اخیر رو به‌افزایش است. در واقع رویکردی خلاف مسیر مرسوم اولیه، که در ابتدای قرن بیست و‌یکم رواج داشت که در آن انتقال کیفیات فیزیکی فضا به کیفیات مجازی صورت می گرفت. این موضوع امکان خلق پتانسیل های تازه را پیش روی معماران قرار داده است.
پلتفرم تجارت الکترونیکی دیجی‌کالا با بیش از ۴۰ میلیون بازدید ماهیانه، به عنوان مهمترین پلتفرم تجارت الکترونیکی ایران شناخته میشود. این پلتفرم با بزرگترین مرکز پردازش سفارش در خاورمیانه، ظرفیت ثبت سفارش حدود ۳۰۰ هزار کالا در روز را دارد. با این وجود سهم کوچک خرید و فروش از کل بازار الکترونیک متعلق به آن هست،(به عنوان نمونه، در ایران صرفا پنج درصد از کل خرید و فروش آنلاین در فضای الکترونیک صورت می گیرد) این موضوع باعث شده است که دیجی کالا و پلتفرم های مشابه آن، برای ورود به فضاهای آفلاین ابراز تمایل کنند. در چنین شرایطی، دیجی‌کالا جهت راه اندازی اولین فروشگاه آفلاین خود با یک برنامه ی فیزیکی عمومی،طراحی این پروژه را به دفتر طراحی و معماری مرز محول کرد.
چشم‌انداز:
پروژه در ابتدا با چند سوال کلیدی روبرو بود. چگونه می توان از پتانسیل های موجود فضای آنلاین، در طراحی و تعریف یک فروشگاه آفلاین با رویکردی معاصر استفاده کرد؟ فروشگاه حضوری دیجی کالا نسبت به فروشگاه دیجیتالی آن چه ارزش های افزوده ای برای مراجع میتواند داشته باشد و چگونه پروسه ی خرید حضوری، تجربه‌ای دربرگیرنده بوده و روایتی نو را برای مراجعین حضوری دیجی کالا شکل می دهد؟
در یک فروشگاه حضوری معاصر، سفری که یک مراجع برای خرید خود طی میکند میتواند باز تعریف شود. حضور فیزیکی و “تجربه”ی محصول میتواند مراجع را در لایه های عمیق تری درگیر کند؛ در واقع ایده اصلی، بر عمیق کردن تجربه تمرکز میکند، تجربه ای که در امتداد خرید محصول شکل می گیرد و منجر به انتخاب آگاهانه و غوطه وری در پروسه ی انتخاب و خرید میشود. با چنین چشم اندازی، غنی‌ساختن تجربه و توانمندسازی مراجع موضوعیت پیدا میکند و واژه ی ” مراجع” جایگزین ” خریدار” شده و مفهوم ” راهنما” جایگزین “فروشنده”، می شود .
فضای معماری:
ساختار مارپیچی استندهای محصول به همراه فضاهای بیضوی-شکل تجربه، که در محورهایی متفاوت در میان آن غوطه‌وراست، فضای فروشگاه را سازماندهی می کند.
“کف”، با تبدیل شدن به استندهای یکپارچه ی مارپیچی، فضایی پویا را دور تا دور فروشگاه ایجاد می کند، که درواقع ” فضای حرکت و تماشای محصول” است و از این طریق فضای دو بخشی فروشگاه را که توسط جعبه ی تاسیسات مکانیکی در پلان موجود اولیه بخش بندی شده بود را یکپارچه میکند.
“سقف”، از طریق قوس هایی پیوسته و نرم، به استوانه های بیضوی تبدیل میشود که فضای مکث و غوطه وری در تجربه ی خرید، به بیانی دیگر “پورتال های تجربه “را شکل می دهند.
انتخاب متریال و بافت در جهت تاکید بر این دوگانه ی سازمان دهنده یعنی “کف” و “سقف” صورت می گیرد. تضاد میان متریال مایکروسمنت خاکستری دودی تیره با تکنیک مالشی جهت پوشش ” کف و استندها ” ودر نقطه ی مقابل، متریال دکوراتیو سفید رنگ پاششی، با دانه هایی پرزدار جهت پوشش “سقف واستوانه ها”، تاکیدی روی این دوگانگی می باشد.
پورتال‌های تجربه:
قوس های و استوانه های آویخته از سقف، مرزهای پورتال های تجربه را به منظور فضایی برای مکث ایجاد میکنند و در عین حال فضاهای بینابینی را هم در میان خود شکل میدهند. از آنجایی که این فضاها در وهله ی اول از ورودی فروشگاه عیان نیستند و عمق هایی را درون خود ایجاد میکند، کنجکاوی برانگیز می باشد.
خراش های روی بدنه ی پورتال ها و همچنین بازشوهای آن ها، با جهت های خود بر پویایی هندسه ی استوانه ها و بیضی ها تاکید میکنند.این پورتال ها شامل ۳ فضا می باشد.“پورتال صدا” مربوط به تجربه ی اسپیکر و هدست ها می باشد. تکنولوژی Audio Reactive برای ایجاد اتمسفرمنطبق با موزیک در حال پخش، انتخاب شده است و تکنولوژی Motion sensor نیز در جهت تجربه نواختن موزیک از دیگر تکنولوژی های موجود در این فضا می باشد که نسبت به یکدیگر نیز تعاملی می باشند. “پورتال بازی” مربوط به تجربه ی کنسول ها و وی آر می باشد که اتمسفر فضا و رنگ نورمحیط را در واکنش نسبت به تغییرات و رنگ بندی محیط بازی تغییر میکند. “پورتال موبایل” فضایی برای تجربه و مقایسه ی موبایل های متفاوت است. این پورتال دارای ۶ ایستگاه بوده که به واسطه ی ویدیو پروژکتورهای تعاملی با برداشتن هر گوشی، اطلاعاتی در رابطه با آن را نمایش می‌دهد. در اینجا مراجع میتواند گوشی های انتخابی خود را مقایسه کرده و با حرکت دست در فضا وارد بخش های جزئی تر برای اطلاعات شود.
فضای حرکت و تماشای محصول:
این فضا ، مارپیچی به طول ۵۴ متر است که دورتادور فروشگاه چرخیده است که که بخش نمایش محصولات، خدمات مشتریان، ،فضای نشیمن و انتظار را سازماندهی میکند و فضایی برای ارائه‌ی حدود ۷۰ محصول را در اختیار می‌گذارد. نورپردازی استندها که در سقف و در امتداد آن ها شکل گرفته است، در واقع پویایی فضای کف را، به واسطه ی خراش هایی در سقف منعکس میکند. در کنار استند های مارپیچی، استندهای دایره ای شکل بصورت مستقل در فضاهای بینابینی قرارگرفته و بزرگترین آنها در بخش میانی، برای نمایش محصولات خاص ، فضایی ویژه را شکل می دهد .
گالری:
اغلب فروشگاه‌های دستگاه‌های دیجیتال در بستر مجموعه‌های تخصصی موبایل و لوازم الکترونیک قرار گرفته‌اند، فروشگاه دیجی‌کالا اما بستری متفاوت دارد. مجموعه ای که فروشگاه دیجی کالا در آن قرار گرفته است به‌عنوان فضایی عمومی و با تنوع مراجعین روزمره‌ی خود، پتانسیلی بالقوه برای این پروژه محسوب می شود. ایده ی”گالری” ،به عنوان یک فضای واسط، فروشگاه را به بستر خودش وصل میکند. هندسه ی استوانه ها (پورتال های تجربه )با کمان هایی روی به یکدیگر، فضای میانی “گالری” را ایجاد کرده‌اند که مفصل پیوند دهنده فروشگاه دیجی کالا به مرکز خرید رویال می باشد. این فضای میانی به واسطه ی LED wall که روی دیوارهای منحنی استوانه ها نصب شده و استند دایره ای شکل که در مرکز قرار دارد مرزهای فضایی گالری را سازماندهی میکنند.
فضای گالری محل نمایش هنرهای دیجیتال و رویدادهایی با همکاری هنرمندان دیجیتال است که امکان تبدیل شدن فضای اختصاصی تبلیغات و رونمایی برندها یا اطلاع‌رسانی برای مخاطبین غیر تخصصی را دارد.
